Читать «Голас крыві брата твайго» онлайн - страница 42

Хрысця зажмурылася і ўчула, як па звінюча-крупістым, вільготным снезе марудна зашахкалі Ёселевы чаравікі.

Не могучы супакоіць, суняць сябе ад дрыготкі і нервовасці, што калаціла і трасла яе, Хрысця подбегам вярнулася да двухпавярховага, з белымі вокнамі, ашалёванага дома, каб узяць свае вядро і швабру.

Але там ужо смактаў раз’еханую, што, мусіць, добра не скручвалася з тоўстай рыжаватай паперы, размоклую папяросу ўстрывожаны Юзік.

— Чуеш, Ёселя няма.

— А вам што? — Хрысця ўзяла дзяркаты, што стаяў у шарым з аблушчанай пабелкай кутку, бярозавы венік.

— Яна кажа — «што?» — раз’еханая папяроса смуродзіла моцным атрутным «бесарабам».— Жандары нябось спытаюць — бачыў, а чаму не сказаў.

— Пачакайце да вечара,— Хрысця шарганула бярозавым дзеркачом па цэмянтовай падлозе, падняла стары горкі пыл.— Можа, прыдзе... Куды ён дзенецца зімою.

— Дзенецца ці не дзенецца, а што будзе мне?

— Ці ж вы яго вартуеце?

— Вот галава твая курыная, спрос з нас, што ведалі ды не сказалі.

— Што мы ведаем... Можа, яшчэ вернецца чалавек.

— Можа й, так... Чаго лішні лопат рабіць,— нарэшце трохі абмяк, супакоіўся ўстрывожаны качагар.— Пачакаем, праўду кажаш.

Але чакаў ужо не доўга, праз гадзіны тры, напаткаўшы на хрумсткай, падмерзлай, з падшэрхлымі лужынамі сцежцы Хрысцю, махнуў сваім гарбаватым і мурзатым носам:

— Чуеш, няма Ёселя. Я ўжо як і сам не свой.

— Чаго гэта вы ў порткі ўжо напусцілі? — Хрысцю нават разабраў дурны смех.

— Ёй хахінькі.

— Я ж кажу, мо вернецца. Мо хлеба пайшоў папрасіць.

— Хто сённяшнім часам дасць яму?.. Хібя галавы свае не шкадуе?

— Не ўсе ж баязлівыя, як вы...

— Адважная знайшлася,— ён адвярнуў свой мурзаты, упэцканы ў сажу нос.— Пайду скажу, што счэз чалавек. А то ж з нас спрос.

— Вы, дзядзька, там мяне ўжо не прыплятайце,— папрасіла яна, трохі ўтрупеўшы на гэтай вузенькай, абнятай сцяною лесу, і цеснай дарожцы.

— Яшчэ што скажаш. Патрэбна ты мне, як сабацы пятая нага.

Хрысці верылася і не верылася. Дадому прыбегла ўсё прычуваючы, што нехта ўкрадком даганяе яе. Пераапранулася, распаліла пліту і, паставіўшы пры ёй кошык са звялымі, зморшчанымі картоплямі, абірала іх, кідаючы ў цаганік з вадою, слухала, як шугае, як патрэсквае ў пліце агонь.

На грукат дзвярэй пайшла ўжо як сама не свая.

— Хто там? — спытала з асцярогаю, чакаючы чужога, страшнага голасу.

На дзверы нехта навальваўся і цяжка соп.

— Хто ж там, пытаю? — і ўчула, як у самой акрыяў, памацнеў голас.

— Не пазнаеш? — у Імполя блытаўся язык.

— А сёння якое ж свята? Чаго напіўся? — папракнула, але з радасцю, што за дзвярыма не яны, не немцы, а ён, Імполь, і з гаркатою і жальбою падумала, што і не прагоніш п’янага ў такі ліхі час ні цяпер і ніколі, пэўна, бо на глухую, неразблытаную зашмаргу завязалася іхняе жыццё. Радасці ды любасці ў ім мала, усё больш чорнай бядоты ды цяжкай, нязноснай крыўды.

I, адступаючыся ад парога, зняла з прабоя цяжкі жалезны крук і дастала з вушакоў завалу — драўляны дручок, што сядзеў упоперак філянговых на дзве палавіны дзвярэй.