Читать «Гісторык з Віцебска (жыццяпіс Аляксея Сапунова)» онлайн - страница 7

[2] Сапунов А.П. Историческая записка 75–летия Витебской гимназии. Витебск, 1884. С.72—73; 161—162.

[3] ВАКМ, КП 7285 (1).

[4] НГАБ, ф.2554, воп.1, спр.186, арк. 4; 24 адв.; 46 адв.

[5] ВАКМ, КП 7285 (3).

[6] Тамсама.

[7] НГАБ, ф.2554, воп.1, спр.208, арк. 71—72; 91.

[8] ВАКМ, КП 7285 (3).

[9] НГАБ, ф.2554, воп.1, спр.194, арк. 65.

[10] ВАКМ, КП 7295/14, арк.9.

[11] Тамсама, арк.10.

[12] НГАБ, ф.2554, воп.1, спр.207, арк.52.

[13] Тамсама, арк.66.

[14] НГАБ, ф.2554, воп.1, спр.207, арк.72 адв.; спр.210, арк.32, 38 адв.; спр.216, арк.8 адв.

[15] НГАБ, ф.2554, воп.1, спр.210, арк.36—36 адв.

[16] Сапунов А.П. Историческая записка 75–летия Витебской гимназии. С.120.

[17] ВАКМ, КП 7295/14, арк.23.

[18] НГАБ, ф.2554, воп.1, спр.212, арк.82 адв.; спр.216, арк.22—22 адв.

Універсітэцкія гады

У другой палове ХIХ ст. дзеці так званых разначынцаў — «людзей рознага чыну і звання», да ліку якіх належалі выхадцы з розных саслоўяў (купецтва, духавенства, мяшчанства, дробнага чынавенства і г.д.), ехалі па вышэйшую навуку пераважна ў больш дэмакратычны Маскоўскі універсітэт, на розных факультэтах якога працавалі і выкладчыкі–разначынцы. Найбольшай прыхільнасцю ў разначынцаў карысталіся медыцынскі, матэматычны і філалагічны факультэты. У моду пачала ўваходзіць рэальная адукацыя, а вывучэнне старажытных моваў (лацінскай і грэцкай) лічылася ўжо з’явай рэтраграднай.

Нягледзячы на найноўшыя павевы часу, у 1869 г. Аляксей Сапуноў паехаў паступаць ва універсітэт Пецярбургскі, дзе вучыліся пераважна дзеці дваранаў, і падаў дакументы на малапапулярны гістарычна–філалагічны факультэт. У сярэдзіне мінулага стагоддзя выпускнікі класічных гімназій мелі права паступаць ва універсітэты без экзаменаў, але 18 ліпеня 1869 г., якраз напярэдадні паступлення Аляксея, выйшла «Высочайшее повеление» для ўсіх выпускнікоў гімназій праводзіць «праверачныя іспыты».

У канцы 1860–х г. ва ўсім Пецярбургскім універсітэце было не больш за 1000 студэнтаў, а на гістарычна–філалагічным факультэце на курсах займалася ўсяго толькі каля 40 чалавек. Вядомы рускі гісторык Ф.І.Успенскі паступіў у гэтую навучальную ўстанову на два гады раней за Сапунова і ў сваіх нататках згадваў, што «аўдыторыю філолагаў <…> паўтара дзесятка слухачоў рабілі <…> ужо надзвычай поўнай»[1]. Аднак Аляксея, відаць, мода на адукацыю цікавіла значна меней, чым сама адукацыя, набыць якую ён мог цяпер толькі дзякуючы стыпендыі, атрыманай ад міністэрства народнай асветы.

Паводле статута 1863 г. у Пецярбургскім універсітэце гістарычна–філалагічны факультэт складаўся з 11 кафедраў. Сярод выкладчыкаў зоркай першай велічыні лічыўся Ізмаіл Іванавіч Сразнеўскі, загадчык кафедры славяназнаўства, які апублікаваў шмат невядомых раней старажытнарускіх і старажытна–славянскіх пісьмовых помнікаў. І.Сразнеўскі быў адным з заснавальнікаў пецярбургскай школы славістаў, галоўную ролю ў якой адыгралі ягоныя вучні Ў.І.Ламанскі, І.В.Ягіч і інш. Пад час вучобы Аляксея Сапунова ва універсітэце Ў.І.Ламанскі стаў кіраўніком ягонай навуковай працы.