Читать «Гісторык з Віцебска (жыццяпіс Аляксея Сапунова)» онлайн - страница 4

[5] ВАКМ, КП 7285(1)/7.

[6] НГАБ, ф.2635, воп.1, спр.1638.

[7] НГАБ, ф.2635, воп.1, спр.1638, арк.239—240.

[8] Памятная книжка Витебской губернии на 1866 год. С.–Петербург, 1866. С.124.

[9] Багародзкі М. А.П.Сапуноў і значэньне яго прац па дасьледаваньню Віцебшчыны // Віцебшчына. Пад рэд. М.І. Касьпяровіча. Т.1. Віцебск, 1925. C.76.

[10] Дзяржаўны архіў Віцебскай вобласці (далей — ДАВВ), ф.1947, воп.1, спр.11, арк.71.

[11] ВАКМ, КП 7285(1)/7.

[12] Стукалич В.К. А.П.Сапунов. К 25–летию его ученой и литературной деятельности. Витебск, 1905. С.1.

[13] Звесткі прыводзяцца паводле ўспамінаў Ефрасінні Міхайлаўны Плясковай (народжанай Сапуновай), якія былі запісаны аўтарам гэтага матэрыялу ў м.Усвяты 5 чэрвеня 1986 г.

[14] Памятная книжка Витебской губернии на 1889 г. Витебск, 1889.

[15] НГАБ, ф.2635, воп.1, спр.1638, арк.9.

[16] ВАКМ, КП 7285(1)/7.

[17] У трэцюю частку радаводных кніг уносілася выслужанае на грамадзянскай службе дваранства. Асабістае дваранства ў Расійскай імперыі надавалася пры дасягненні 9–га класа «Табелі аб рангах», патомнае — 4–га класа (сапраўдны стацкі саветнік). Арыгінал пасведчання аб наданні А.П.Сапунову патомнага дваранства захоўваецца ў фондах Віцебскага абласнога краязнаўчага музея (КП 7285/3).

У губернскай гімназіі

Віцебская мужчынская Аляксандраўская гімназія размяшчалася на той час у двухпавярховым мураваным будынку на рагу Саборнай вуліцы і Гімназічнага завулка (сучасныя вуліцы Крылова і Політэхнічная), побач з праваслаўным Успенскім саборам. На час заканчэння Лёшам Сапуновым першага класа гімназіі прыпалі рэвалюцыйныя падзеі, звязаныя з паўстаннем 1863 г. Па ўспамінах сучаснікаў, яшчэ на пачатку года польскае насельніцтва Віцебска пачало насіць жалобную вопратку, выкарыстоўваць у сваім убранні рэвалюцыйную сімволіку, спяваць у касцёлах і дамах гімны аб вызваленні Польшчы. 17 красавіка 1863 г. некалькі чалавек, у асноўным маладыя канцылярскія чыноўнікі і гімназісты, пакінулі горад і паспрабавалі далучыцца да паўстанцкіх фармаванняў у губерні[1]. Іх, праўда, хутка злавілі, аднак гэтая падзея паспрыяла ўвядзенню ў Віцебску ваеннага становішча. Пасля навядзення ўладамі адпаведнага парадку 17 гімназістаў і 4 вучні каморніцка–таксатарскіх класаў пры гімназіі за ўдзел у рэвалюцыйных падзеях былі выключаны з ліку навучэнцаў. Дзеля таго, каб перасцерагчы ад «злачынных захапленняў» маладое пакаленне і спрасціць нагляд за ім, загадам галоўнага начальніка Паўночна–Заходняга краю, сумна вядомага М.М.Мураўёва–вешальніка, у гімназіі былі ўведзены падпіскі і паручыцельствы для вучняў рыма–каталіцкага веравызнання. Той з гімназістаў, хто не мог падаць такой падпіскі, падлягаў выключэнню[2].

У рэвалюцыйных падзеях 1863 г. Лёша Сапуноў не ўдзельнічаў. Прычынай таму было перш за ўсё ягонае малалецтва і строгае выхаванне ў набожнай праваслаўнай сям’і. Пазней ён успамінаў: «У гімназіі мы толькі вучыліся, аб палітычных і грамадскіх пытаннях мы ніякага ўяўлення не мелі; ні газет, ні часопісаў не чыталі, мы амаль што і не бачылі іх»[3].

Пры Віцебскай гімназіі існавалі спецыяльныя вучнёўскія кватэры, а таксама канвікт (інтэрнат) Гільзена–Шадурскіх. Аднак бацька палічыў за лепшае ўладкаваць Лёшу на прыватнай кватэры ў сваіх знаёмых. Пад час вучобы ў другім класе гімназіі хлопчык жыў у наглядчыка Струшы ў доме Ліксо на Заручаўскай вуліцы, у трэцім і чацвёртым класах — на кватэры ў бухгалтара Платона Іванавіча Лявіцкага[4].